İnsanlık medenileştikçe, bilinçlendikçe, insana ait değerleri fark ediyor ve korunması için bedel ödendiği de oluyor. 1952 yılında Bangladeş’te yaşanan trajik olaylarda, ödenen ağır bedel, Bengal dili üzerine ANADİL konusu Dünya insanlık tarihinde yerini buldu. Bu vesile ile 21 Şubat DÜNYA ANADİL GÜNÜ ilan edildi ve İnsanlık alemine kazandırıldı.
Yer yüzünde, kaybolmuş ve kaybolma tehlikesi altındaki binlerce dil, ne yazık ki Bengalce kadar şanslı değildi. Günümüzde bu acıyı yüreklerinde hisseden, yüzlerce insan topluluğu, ne yazık ki çaresizliği yaşamakta.
İşin esas boyutu daha da farklı. Dil ile birlikte, kültür ve kimlikler de yok olup gitmekte. Zaten, dilin yok oluşu, kimlik bilinci ve aidiyet anlayışının kayboluşu ile başlamakta. Sonuç; insanlık suçu sayılan asimilasyon.
Bu süreci yaşamakta olan Çerkes diasporası, sadece diaspora değil, ana vatanda yaşayan soydaşlar da dahil, panik halinde ANADİLİ kurtarma çabası içindeler. Yasakların kalkmış ve TC devletinin demokratikleşme sürecinde, bazı destekleri veriyor olması, bu konuda önümüzü açmış gözüküyor. Orta öğretimde seçmeli dil sınıfları, Üniversitelerde Dil ve kültür üzerine lisans çalışmalarının yanı sıra, derneklerde dil kurslarının devam etmesi, ümit verici, moral yükseltici müthiş gelişmeler.
Bu konuda, Düzce Üniversitesinin, Adığe Cumhuriyetinden getirdiği dil uzmanları ve profesörleri ile açtığı çığır ve çalışmalar, her türlü takdirin üzerindedir. Bu başarı her halde Düzceli Çerkeslere aittir. Bölüm başkanı Yard.Doç. Dr. Fehmi Altın, Prof. Haçemiz Mir, Doç. Dr. Vunereko Mir, Doç. Dr. Ruzana Doleva, Doç Dr. Suzana Şalaxo 5 senedir Düzce Üniversitesinde eğitmenlik yapmaktalar. Ayrıca Kayseri Erciyes Üniversitesinde Nalçik ve Çerkeskten gelen hocaların şimdiden akademik personel olarak göreve başlaması ve Çerkes Dili ve Edebiyatı Bölümünün'de 2018-2019 öğretim yılı itibarıyla eğitime başlayacak olması sevindiricidir.
Ayrıca, günümüzün harika internet tekniklerini, başarı ile uygulayarak, kurduğu, 7/24 radyo ve TV yayınları ile, Çerkesce (ADIĞABZE) yaygın dil eğitimi hizmetini, büyük bir fedakarlıkla sürdüren, değerli hemşerimiz Ali İhsan Tarı’yı kutluyorum, tebrik ediyorum. Tabii sadece lafla kutlamak yetmez, kendisini güçlü bir şekilde desteklemek gerekiyor. www.danef.com DANEF Radyo ve TV Dünya’nın her köşesinde pratik ADIĞABZE dil öğretisi sağlamakta.
Ali İhsan bey bununla yetinmeyip, Konya, Ilgın İlçesine bağlı, kendi köyü İhsaniye de inşaatını tamamladığı, harika bir kültür merkezini, ağırlıklı dil eğitimi kampları için hazırlamaktadır.
Diğer taraftan, Fahri HİTİTOLOG, ama akademisyen, tarihçi ve arkeolog, hatta profesörlere taş söktüren, Ali Çurey arkadaşımız, Adığabze üzerinde analitik çalışmaları ve Hatti&Hitit ce ile kurmakta olduğu bağlantılar ile yeni ufuklar açmaktadır.
İstanbul’un bir ucundan öbür ucuna koşup, Derneklerde ve öğretim kurumlarındaki dil kurslarına yetişerek, Adığabze dil kursları veren, başta, Bram Alaattin ve İlhan Aydemir gibi fedakar hocalarımız varken, Adığabze dili ve kültürü’nün, yer yüzünda kalıcı olduğuna inanıyorum.
Bu ve benzeri gelişmelerin çoğalması dileği ile, emek ve destek verenlere saygı ve selamlar.
GÜZEL TEMENNİLERE KATILIYORUM.
ÇERKESCE GİBİ GÜZEL BİR DİL BU DÜNYADAN SİLİNMESİN HİÇBİR ZAMAN.
HER NE KADAR DİLİMİ ÇOK AZ BİLİYORSAM DA RAHMETLİ BABAANNEMİN KONUŞMALARINI HATIRLADIKÇA YÜREĞİM SIZLAR. KEŞKE BENDE ÖĞRENEBİLSEYDİM, KEŞKE :(