Naima Neflyaşeva, 22 Kasım 2020
26 Kasım günü saat 19.00'da 'Kavkazskiy Uzel' de 'Artemiy Lebedev, Çerkeslere ve Anavatan'a karşı: ifade özgürlüğünün sınırları nedir?' isimli online münazara gerçekleşecek.
Naima Neflyaşeva: Kavkaz Uzel yazarı, araştırmacı.
Bu günlerde Moskova'daki Çerkes Kültürel Diasporası Kıdemliler Konseyi Başkanı Yuri Agirbov'un tasarımcı Artemiy Lebedev aleyhine bir ceza davası açılmasına ilişkin açıklamasına bir yanıt bekleniyor. Eylül 2020 tarihinde, Ekonomi Bilimleri Doktoru Profesör Yuri Agirbov, Lebedev aleyhine bir ceza davası başlatılması ile ilgili yaptığı açıklamada, Moskova Federal Güvenlik Servisi Soruşturma Dairesi’nin üç maddeye dayanarak ceza davası açmasını istedi: aşırıcılık, etnik köken temelinde aşağılama ve askeri zafer sembollerine saygısızlık. Agirbov’un duyurusuna kadar emniyet güçlerinden Lebedev’in açıklamasına karşı herhangi bir tepki oluşmamıştı.
15 ve 19 Temmuz tarihlerinde Lebedev, YouTube kanalında iki video yayınladı. Birincisinde, inşası Çerkes aktivistlerin öfkesine sebep olan, Rus askerlerinin kahramanlığına adanan Soçi’deki anıtın kaldırılmasını yorumladı. Resmi bilgilere göre anıt, inşasında yasal prosedüre uyulmaması nedeniyle kaldırılmıştı. Lebedev, alenen küfür kullanarak Çerkeslere hakaret etti.
Agirbov’un açıklaması üzerine yapılan dilsel inceleme, Lebedev’in söylemlerinin Ruslar ile Çerkesler arasındaki karşıtlığa, tarihsel belleklerine, psikolojilerine ve günümüzdeki davranışlarına dayandığını ortaya çıkardı. Uzmanlara göre, Lebedev’in videosunda; Çerkeslerin imajı Ruslara düşman olan bir ulusal grubun imajı şeklinde oluşturulmuştur ve genel olarak, yakışıksız bir biçimde, aşırıcılık yanlısı faaliyetlerin uygulanmasına katkıda bulunularak Çerkeslerin ulusal anlamda onuru aşağılanmaktadır.
İkinci videoda ise Lebedev, Rusya’nın askeri zafer sembolü olan “Anavatan Çağırıyor” anıtını aşağılamıştır.
FSB’nin Lebedev hakkındaki kararını bekleyen kamuoyunun görüşleri farklılık gösterdi. Konu hakkında en az üç görüş mevcut:
Bunlardan biri gazeteci Murat Temirov tarafından Lebedev'in annesi Tatyana Tolstaya'ya yazdığı açık mektupta ortaya kondu. Temirov, Facebook hesabında, Lebedev'i başarısız bir düzenbaz olarak tanımlarken, Lebedev/Çerkes davasının "Rus kültürünün korkunç bir şekilde insanlıktan çıkışını" gösterdiğini yazdı.
Bir diğeri ise Lebedev’e “tamamen kardeşçe ve şiddet olmadan” konuşmayı teklif eden Çeçen blog yazarı Tumso tarafından dile getirildi.
St. Petersburg’lu gazeteci Daniil Kotsyubinskiy tarafından ifade edilen üçüncü bir görüş de şu şekildeydi; en kaba söylemler bile, şiddete teşvik etmedikleri sürece, ne kadar kötü olurlarsa olsunlar, sadece laftır ve suç teşkil eden bir eylemin parçası olamazlar. Kotsyubinskiy, nefret söylemlerinin bir suç haline getirilmesinin bu nefret söyleminden çok daha büyük bir sorun olduğuna inanıyor. Çünkü ona göre bu durum aslında sansürü yasallaştırıyor ve sansür de sonuç olarak başta muhalifler olmak üzere herkesin ağzını kapatıyor.
23 Temmuz 2020 tarihinde Kavkazskiy Uzel'de "Politika ve Anıtlar 2.0" isimli bir online münazaranın gerçekleştiğini hatırlatmak isterim. Gelecek münazaramızda daha önce ifade edilen görüşleri tekrar etme niyetinde değiliz. Bu münazara hiçbir şekilde Lebedev'e (saygılar), onun paylaşımlarına ve kanalına adanmamıştır ancak bu paylaşımların kamuoyunun gündeminde ortaya çıkardığı soruları ele alacaktır.
Tartışmamız boyunca, "Lebedev/Çerkesler" davasından başlayarak aşağıdaki sorulara değineceğiz.
Sorular:
1. Lebedev dosyası: bir blog yazarının geçici görüşleri mi yoksa analiz gerektiren bir vaka mı? Bu kişisel görüş objektif bir gerçekliği mi yansıtıyor yoksa kamuoyunun düşüncesini mi şekillendiriyor?
2. Bir kişi, bir topluluk, bir halk; insan onurunun aşağılanmasına ve dil, milliyet, din temelli ayrımcılığa nasıl gereken şekilde, hukuki ve ahlaki olarak tepki vermelidir? Emniyet güçlerinin tepkisi (veya tepkisizliği) bu konuda bir gösterge midir?
3. İfade özgürlüğü ve anti-aşırılıkçı yasalara uygunluk. İfade hakkı nerede biter ve sansür nerede başlar?
4. Rusya Federasyonu Ceza Kanunu'nun sahtekarlık ve hükümet organlarına karşı hakaretle ilgili yeni maddelerinin ortaya çıkmasının nedenleri ve amaçları. Aşırıcılık hakkındaki kanunun uygulanmasının seçici doğası.
Konuşmacılar:
Aleksandr Verkhovskiy: SOVA Bilgi ve Analiz Merkezi Direktörü, Moskova (gıyaben)
Murad Abdullayev: Filoloji Doçenti, Stratejik İletişim Ajansı Ortağı, Moskova
Patimat Huseynova: Çevirmen, Arap Dili ve Kültürü Uzmanı, Kafkasya Çağdaş Sanat Bienali Komitesi Üyesi, Moskova
Sufyan Jemukhov: George Washington Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Baş Araştırma Görevlisi
Lidya Jigunova: Tulane Üniversitesi’nde Profesör, ABD
Yevgeniy İvanov: Moskova Ekonomi Yüksekokulu’nda Araştırma Görevlisi
Sofiya Kodzova:Tarih Bilimleri Doçenti, Olma Media Group Yayınevi Baş Editörü, St.Petersburg
Ahmed Kostoyev:Avukat, Moskova
İndira Neflyaşeva: Filoloji Doçenti, Dilbilim Uzmanı, Dilbilim Uzmanları Derneği "Argument", Maykop.
Murat Temirov: Gazeteci, Prag
Madina Khakuaşeva: Filoloji Doktoru, Kabardino-Balkarskiy Beşeri Araştırmalar Enstitüsü, Nalçik
Şakhrudin Khalidov: Haftalık “Novoye Delo” Gazetesi’nde Köşe Yazarı, Mahaçkale
Alisa Şişkina: Kültüroloji Doçenti, Moskova Ekonomi Yüksekokulu’nda Doçent, Moskova
Kaynak: https://www.kavkaz-uzel.eu/blogs/1927/posts/46006?fbclid=IwAR2ZzxoYktUN6SA4FammSMIegk19MEOXmjlXDLIY6Bx0uJg_7zLyx1FSat4#.X7olWqaKSuM.facebook
Çeviri: Ahsen Sıla Gökpınar
Cherkessia.net, 24 Kasım 2020
