Ukraynalı milletvekilleri Oleksiy Gonçarenko öncülüğünde Çeçenya-İçkerya ve Çerkes soykırımı'nı tanımaları için Kiev'e baskı yapıyor.

Ukrayna Verkhovna Radası.

"Düşmanımın düşmanı benim dostumdur" inancıyla Moskova'ya kendi ilacını tattırmayı açıkça arzulayan bir grup Verkhovna Rada (Ukrayna parlamentosu) milletvekili, Kiev'in Çeçen İçkerya Cumhuriyeti'ni bağımsız bir devlet olarak tanımasını ve Rusya'nın 1864'te Çerkeslere yönelik eylemlerini bir soykırım olarak kınamasını gerektirecek yasa tasarılarının geçmesi için baskı yapıyor. 

Bu çaba, Ukrayna'nın uzun zamandır Rusya Federasyonu sınırları içinde Rus olmayanlara destek ve Moskova'nın zulmünden kaçan Rus olmayanlara sığınma sağlama politikasını yansıtıyor. Senetler kayıt altına alınarak komisyona gönderildi; yine de ne zaman piyasaya çıkacakları henüz bilinmiyor.  (Itd.rada.gov, 11 temmuz; Kavkaz Realii, 12 temmuz). 

Önlemleri, Rusya'nın şu anda Ukrayna'da yapmaya çalıştığı şeye uygun bir yanıt olarak gören hükümette en azından bazılarının desteğine sahip oldukları düşünüldüğünde, onaylanma şansları son derece iyi görünüyor.

Her iki önlem de sürgündeki İçkerya hükümetinin başkanı Akhmed Zakayev'in bu yaz başında Kiev'e yaptığı ziyaretin ardından on milletvekili tarafından kurulan Ukrayna parlamento grubunun “Özgür Kafkasya İçin” adlı grubunun çalışmasıdır. 

Parlamento grubu, aynı zamanda Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (PACE) üyesi olan Oleksiy Gonçeronko  tarafından yönetiliyor. 

Gonçarenko, parlamentoyu Rusya'nın 1800'lerin ortalarında Çerkeslere karşı eylemlerini bir soykırım eylemi olarak tanımaya çağırdı. 

İstanbul'daki bir Çerkes toplantısında da aynısını yapmaya çalıştı. AKPM herhangi bir eylemde bulunmadı ve Çerkes toplantısı, Moskova'ya sadık olanlar arasında, böyle bir eylemin Kremlin ile gelecekteki iş birliğini imkânsız kılacağı konusunda ısrar etmeleri üzerine bölündü. Benzer argümanların Kiev'de de su yüzüne çıkması muhtemeldir, buna rağmen oradaki milletvekillerinin çoğu şüphesiz Rusya ile herhangi bir iş birliğinin neredeyse imkânsız olduğu sonucuna varmışlardır.

Gonçarenko ve grubu, Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan eden, Sovyet sonrası ilk savaşta savaşan ve kazanan, fakat yenilgiye uğrayan ve ardından kendi kendini saniyeler içinde tasfiye eden Çeçen devletinin adı olan Çeçen İçkerya Cumhuriyeti'nin tanınması için çağrıda bulunan ikinci bir karar sundu. 

Ukraynalı parlamenter, Çeçenya ve Rusya Federasyonu içindeki diğer cumhuriyetleri desteklemenin kritik olduğunu söylüyor, çünkü bu Rus olmayan ulusların bazı temsilcileri Ukrayna için savaşırken, Rusya diğerleriniUkraynalılara karşı yem olarak kullanıyor. (Idel.Realities, 5 Temmuz)

Tahmin edilebileceği gibi, grubun İçkerya'nın tanınması çağrısı Çeçen lider Ramzan Kadırov tarafından gülünç bulunarak reddedildi. (T.me/RKadyrov, 12 Temmuz; Kavkaz.Realii, 13 Temmuz). 

Gonçarenko, en azından Ukraynalılar söz konusu olduğunda daha güçlü bir davaya sahip olabilir. Yandaş milletvekillerinin “İçkerya savaşlarının Rusya ile savaşta bağımsızlık mücadelemizde Ukrayna'ya zaten yardımcı olduğunu” hatırlamaları 

gerektiğini söylüyor (Kavkazcenter.com, 13 Temmuz).

Bazı gözlemciler, kuşkusuz, görkemli parlamenterlerin sıklıkla giriştiği türden bu iki eylemi reddetme eğiliminde olacaktır; ama aslında, önlemler yalnızca Ukrayna'nın Rusya Federasyonu içindeki Rus olmayanlara yönelik uzun süredir devam eden tutumlarını değil, aynı zamanda Kiev'in Rus baskısından kaçan Rus olmayan liderlere sığınma sağlama isteğini de yansıtıyor. 

Hareketler aynı zamanda Ukrayna'daki ve hatta bir devlet olarak Rusya'nın geleceğine ilişkin uluslararası pozisyonlardaki değişiklikleri de vurguluyor. 

Ukrayna, 1991'de bağımsızlığını kazandığından beri Rusya Federasyonu'ndaki Ukraynalı toplulukların kaderiyle ilgileniyor. “Kamalar” olarak adlandırılan bu alanlar, Kiev tarafından uzun süredir özel ilgiyi hak eden alanlar olarak kabul ediliyor (Afterempire.info, 8 Eylül 2017; Topwar .ru, 11 Haziran 2014).

Genel olarak Ukraynalıların Rus olmayanlara olan ilgisin daha fazla artması dışında hem Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Şubat 2022'de “özel askeri operasyonunu” başlatmasından önce, hem de şimdi bazı Rus olmayanların Ukraynalılarla yan yana savaşmaya gelmesi, Kiev'deki Ukraynalılar ve Rus olmayan göçmen liderlerin Ukrayna'nın savunmasında seslerini yükseltmesine sebep oldu. 

Verkhovna Rada'nın Dış İlişkiler Komitesi başkanı Hanna Hopko, 2018'den başlayarak, Ukrayna'yı ve Batı'daki diğer ülkeleri, sadece Kırım Tatarlarının Rusya işgali altındaki Ukrayna yarımadasında değil, aynı zamanda Rusya'nın kendi içinde de haklarını ihlal ettiği için Moskova'ya yaptırım uygulayarak Rus olmayan grupları desteklemek için harekete geçmeye çağırdı. 

Eugene Lyons'ın klasik kitabı Bizim Gizli Müttefiklerimiz: Rusya Halkları'nın yankılandığı sözlerle Hopko, Rusya Federasyonu sınırları içindeki Rus olmayan ulusların, Rus liberal muhalefet üyelerinden çok daha önemli müttefikler olduğunu ve bu nedenle böyle bir doğrudan desteği hak ettiğini savundu. Verkhovna Rada, davasını bir yıl boyunca sıkıştırdıktan sonra, Hopko'nun kararını neredeyse oybirliğiyle kabul etti ve Ukrayna hükümeti harekete geçti.

(Afterempire.info, 9 Aralık 2018; Facebook.com/Free.IdelUral, 16 Nisan 2019; Facebook.com/hanna .hopko, 30 Mayıs 2019).

Şimdi, Putin genişletilmiş Ukrayna işgalini başlattıktan ve rejimi sürekli olarak ülkeyi parçalamaktan bahsettikten sonra, çeşitli ülkelerde giderek daha fazla insan Rusya'nın çöküşün eşiğinde olduğunu ve Batı'nın bu sürece yardım etmesi gerektiğini öne sürerek yanıt verdi. 

Örneğin eski Polonya Devlet Başkanı Lech Walesa, geçtiğimiz günlerde Rusya'nın parçalanıp küçülmesi durumunda dünyanın çok daha iyi durumda olacağını açıkladı.

(Kasparov.ru, 12 Temmuz).

Ukraynalı yetkililer onun görüşünü tekrarlıyor. Ukrayna savunma bakanı Oleksiy Reznikov geçtiğimiz günlerde Londra merkezli The Times gazetesine verdiği demeçte (basına yaptığı sözlü açıklamasında), Rusya'nın yalnızca Kuzey Kafkasya'daki değil, aynı zamanda Orta Volga ve başka yerlerdeki diğerleri de dahil olmak üzere birçok cumhuriyetin yaklaşan bağımsızlığı nedeniyle yakında mevcut varlığına son vereceğine ikna olduğunu söyledi. 

(The Times, 10 Temmuz; Idel.Realities, 12 Temmuz). 

Reznikov'un sözleri dikkate alındığında, kendisinin ve Ukrayna hükümetinin diğer üyelerinin Honcharenko'nun çabalarını desteklemesi muhtemel görünüyor.

En azından bazı Rus olmayan aktivistler Kiev'in bu tasarıları destekleyeceğini umuyor. Orta Volga cumhuriyetlerinin bağımsızlığını arayan İdel-Ural medya kuruluşunun belirttiği gibi, bu sadece Çeçenya için değil, aynı zamanda şu anda Rusya sınırları içindeki diğer tüm cumhuriyetler için de “tarihi bir fırsat penceresi”. (Idel-ural.org)., 12 Temmuz). 

Bu ortamda, Gonçarenko'nun “düşmanımın düşmanı benim dostumdur” şeklindeki gözlemi, Ukrayna'da ve başka yerlerde çoğu kişinin şu anda beklediğinden çok daha fazla insan tarafından kabul edilebilir gibi görünüyor. 

İzlanda, 1991'de Estonya, Letonya ve Litvanya'nın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını tanıyan ilk devlet olduğunda gösterdiği gibi, en zor adım ilkidir; ama kimin attığına bakılmaksızın, bu adım diğerlerini de takip etmeye yönlendirebilir.

Kaynak: https://jamestown.org/program/ukrainian-deputies-press-kyiv-to-recognize-chechnya-ichkeria-and-circassian-genocide/?fbclid=IwAR1DLKE9azRkAKgIpBx0qZqfRNdjbhDpqYrITO34F03tVWZLuwJaI-tKejs

Çeviri: Tsey Berfu Özkan

Cherkessia.net, 24 Ağustos 2022