1763-1864 yılları arasındaki zaman dilimi, Çerkes tarihinde, Rus çarlığı ile yapılan 101 yıl süren savaşlarla geçti.

Bazıları derler ki;

19. yüzyılda Çerkesleri İngilizler kandırdı ….

İşte bu günkü durumumuzun müsebbibi onlar, Atalarımız İngilizlere kanmasaydı.. Ah, ah, ah!

Atalarımız çok saf insanlardı, akılları hiç bir şeye ermezdi…

Bir iki İngiliz tüccarı, bir iki ingiliz katip, bürokrat Çerkesleri kandırdılar, savaşmaya ikna ettiler, Rusyaya karşı savaştırdılar…

Onlar yüzünden sürüldük kıyıldık. İngilizlere, saf-aklı ermeyen atalarımız uymasaydı, sürülmeyecektik, kırılmayacaktık…

Derlerde derler…

Daha kurcalarsanız başka şeyler de söylerler, hocalar, Çerkes beyleri, İngilizler, İslamiyet vs vs.

Bu söylemin hepsi sadece onların kulaklarına fısıldanmış, telkin edilmiş, ezberlemeleri salık verilmiş şeylerdir. Ezberdir, ezber...

Ezberleri unutmamak için sık sık tekrarlamalı. İşte, belkide, konuşmalarının altında yatan masum sebep ezberlerini unutmamak istemeleridir.

Fakat ezberleri ne kadar kuvvetliyse de bu söylemleri tamamen yalandan ibarettir, bir garip propagandanın akıllarına kazınmış izdüşümlerinin yansımasıdır.

Gerçek ise bambaşkadır.

Rus Çarlığı yöneticileri Çerkesyanın karadeniz sahilini Çerkessiz olarak istemektedir. Çerkeslerin yaptıkları şey ise, sadece ve sadece kendilerini korumaktan ibarettir.

Bırakın üç beş ingiliz tüccarını-bürokratını, çok daha ikna edici güçler dahi Çerkesleri vatan-can savunması dışında bir ekstra mücadeleye sürükleyememiştir.

Ben lafın dolambaçlısından hoşlanmıyorum. Bu yüzden kısaca değinmekle yetineceğim. Çünkü söz konusu olaylar çok net ve açık olduğundan ilave bir bilgi aktarımı dahi gereksiz.

Osmanlı imparatorluğu, günümüzün İtalyasının bir kısmını oluşturan zamanın Piyemote-Sardinya, Fransa ve İngiliz devletlerine ait donanmaları ile bizim atalarımızın Rusya çarlığı ile savaşmakta olduğu tarihler arasında, 1853-1856 yıllarında, Çerkesya sahillerinde boy gösterirler..

Tüm bu devletler, Rusya`ya karşı, donanmaları ile oluşturdukları müttefik ordularla saldırırlar ve Çerkesleri kendi saflarına çekmek bu müttefik ordunun içinde yer almaya ikna etmek isterler..

Çerkesler ise,  O, ezberlerini anlatan birilerinin söylediklerinin aksine, kendi mücadeleleri dışına çıkacak bir harekete katılmazlar.. Rusyaya karşı savaşan bu güce müttefik olmazlar.

Bizler 21. yüzyılda yaşarken, bilgiye çok hızlı bir şekilde ulaşabilirken, bu kadar basit ve en önemlisi bizim tarihimizde yeri olan bir bilgiye ulaşamayız mı sanıyorlar?

Veya, bizlerin, onlar ezberlerini okudular, seslendirdiler diyerek hemen tüm dediklerinin doğru olduğuna inanacağımızı mı sanıyorlar..

Yanılıyorlar.. Bizler ezberleri tekrarlamak üzere kurulmuş organizmalara sahip değiliz.

19. yüzyılda atalarımızı ilgilendiren şey Çerkeslerin çıkarları idi. Çerkeslerin yaşam savaşıydı, yok edilmekten kurtulmak, yakılıp yıkılan köylerin güvenliğini sağlamaktı sorunları.

21. yüzyıldaki torunları da çok farklı şeyler söylemiyor. Önceliğimiz Çerkeslerin öncelikleridir, bu önceliklerin çözümü için yapılabilecek olanlardır.

Sanıyorum anlatmak istediğimi aktarabildim.