Çerkesya'da camiler Çerkes kalmanın en büyük garantilerinden birisidir.

Biliyorum Türkiye'de yaşıyorsunuz. Anlamakta zorluk çekiyorum; Türkiye'de yaşarken nasıl Adıgey'de açılan yeni bir camiden rahatsız olunabilir.

Cami açılacağına, okul, tiyatro, spor salonu, kültür evi vs açılsın diyorsunuz. İşte bunu anlıyorum. 

Türkiye'de belki bunlar az sayıda, bu yüzden dünyanın her yerinde de öyle olduğunu sanıyorsunuz. Başınızı kumdan çıkarın öyle değil.

Mesela bunlar, örneğin Adıgey'de çok sayıdalar. Adıgey'de iki üniversite var, adıgeydeki tüm öğrencilere yetiyorlar, hatta dünyanın her tarafından pek çok sayıda öğrenciyi de Adıgeye çekiyorlar.

Türkiye'de koca koca illerde olmayan tiyatro binaları, müzik vs okulları, spor salonları, burada köylerde var.

Uzun lafın kısası, cami yapımına karşı gelmek için kullandığınız bu argüman hiç bir açıdan vatanımızda doğru duyulmaz.

Çerkesçe okul yok argümanı da aynı.

Var olan kanun ve yönetmelikler çerçevesinde çerkesçe eğitimi haftada bir kaç saat gibi veriliyor.

Bu yeterli değil. 

Ama kanun ve yönetmelikleri düzeltmek için çabalama yerine, bunu tavsiye etme yerine cami yapılmasın demek çok komik.

***

Milleti millet yapan şeyler arasında din de yer alır.

Hatta bazen din yeni bir millet bile doğurabilir.

Anlamanızı kolaylaştırmak için örnekleyeyim: Boşnak diye bir millet var, Sırp milleti ile aynı kökten geliyor aynı dili konuşuyorlar, onları başka bir millet haline getiren temel şey sırplardan farklı bir dine sahip olmaları.

***

Adıgey'de yaşayan tüm Çerkesler anadillerini unutsalar, tüm şartlar bu yönde gelişse, bu bağlamda istemediğimiz, zerre kadar arzulamadığımız her şey gerçekleşse bile Çerkesler Müslümanım dedikleri sürece yok olamazlar.

Ruslardan adıgeleri ayıran şeylerin içerisinde dinleri de yer alır. 

Bu bağlamda Çerkesya'daki her bir cami çerkesliğimizin sigortalarından birisidir.

***

Şayet Türkiye'de oturup, dinsizliğinizin temeline Çerkes ve Türklerin aynı dinden olmalarının birbirlerine kaynaşmalarına vesile olmasını koyduysanız, sizlere günaydınlar...

Vatanımızda durum tam tersi Rus ve Çerkesleri birbirinden ayrı kılan şeylerin arasında din de var. 

Günaydın...

***

Lafı uzatmayayım anlamak isteyen zaten bu kadarıyla da anlar.

Kalbinizde zerre miktarı çerkeslik varsa, vatanımızda camilerin var olmasını, dinsizseniz de imansızsanız da istemelisiniz.

Coğrafya kader dedikleri bu. 

Azizim kısaca vatanımızda camiler Çerkesliği sigorta eden şeyler arasında yer alır.