Çerkes (Adıge) ulusunun kültürünü zenginleştiren kişilerden biri de tanınmış geguako (toplantı ve sanat yönetmeni) Camırze İbrahim’dir. Ağustos ayı onun 125. doğum yılı.

 

Camırze İbrahim Adıgey’in Afıpsıpe köyündendi. Değişik müzik enstrümanlarını, şıkepşıne (Adıge kemençesi) ve mızıka (akordiyon) çalıyordu. Ayrıca şarkı söyler, beste yapardı. 

 

Camırze İbrahim’in evinde yaşlı genç herkes toplanır, eski şarkı (орэдыжъ), tarihi öykü (таурыхъ) ve tarihi anlatıları (тарихъ къэбар) dinlerlerdi. 

 

 

Camırze sadece bir geguako (sanat yönetmeni) değildi, belleği sınırsızdı, eline bir ulusal enstrüman geçtiğinde, küçük besteleri bile canlandırır, adeta kanatlandırırdı.

 

Adıge mızıkası (pşıne) en çok düğünlerde çalınırdı, İbrahim’in mızıka çalıp yönettiği düğünler güçlü aile olma  yolunda ilk adım yerine geçer der, kendisine büyük bir saygı gösterir ve değer verirlerdi. 

 

Camırze’nin mızıka çalışına ilişkin birkaç ses kaydı günümüze kalmıştır, bu kayıtlardan gidilerek ulusal sanatın niteliği ve yaratıcılığı öğrenilmeye çalışılıyor.

 

Camırze İbrahim’in sağlığı giderek bozuldu, sonunda gözleri görmez oldu, müzik dünyasından koptu ve eski müzik şölenlerine katılmaz oldu. 

 

1938 yılında aramızdan ayrıldı. Ama böylesine usta bir müzisyen ve bir pşınave (akordiyoncu), şıkepşınave (kemençe çalgıcısı) ve üstün geguakonun ürünleri, adı ve yaratıcılığı ile ulusal kültürümüzde yaşamaya devam ediyor.

 

 

Źevkoj Nuriyet, Adıge mak, 8 Ağustos 2022

 

 

Çeviri: Hapi Cevdet Yıldız

 

Cherkessia.net, 30 Mayıs 2024